„Ale ja nie umiem rysować, naprawdę nie potrafię" – słyszę. Podkreślam jednak, że to nie ma znaczenia, czy rysunek wygląda tak, jak w wyobraźni, czy odzwierciedla to, co miałeś/miałaś na myśli, ani czy w ogóle przypomina cokolwiek. Istotne jest, jak ta prosta czynność angażuje Twój mózg i co dobrego może dla niego zrobić.
Prawdopodobnie przekonałeś/przekonałaś się, że zapisanie czegoś zwiększa prawdopodobieństwo zapamiętania, nawet jeśli już nigdy do wybranej notatki nie wrócisz. Jeśli masz pod ręką długopis i papier, przeprowadź mały eksperyment w stylu studenta Yale. Jeffrey D. Wammes, obecnie pracownik naukowy psychologii na Uniwersytecie Yale, opracował wraz z zespołem zagadnienie nazwane „efektem rysowania” (ang. „drawing effect”). W badaniach wykazano, że rysowanie obiektów tworzy potężny impuls pamięciowy, ponieważ łączy trzy ważne funkcje umysłu — semantyczną (rozumienie języka i słów,
np. „latawiec”), motoryczną (akt rysowania) i wizualną (widzenie tego, co narysowałeś). Efekt rysowania pokazuje, że zilustrowanie znaczenia słowa zawsze prowadzi do głębszych poziomów zapamiętywania. Pomysł na te eksperymenty, jak wyjaśnił Wammes, zrodził się
w czasie jego studiów licencjackich, kiedy przyjaciel zaczął kreślić notatki, zawierające rysunki zamiast tradycyjnych linijek tekstu. Bycie świadkiem wizualnych zapisków odmieniło jego karierę edukacyjną, wpływając pozytywnie na sposób przyswajania informacji.
Pierwsza próba: Wammes wraz z zespołem przedstawili uczestnikom listę łatwych do zwizualizowania słów, takich jak „kite” (latawiec) lub „peanut” (orzeszek). Połowa grupy została poinstruowana, aby wielokrotnie zapisywać dane słowo. Drugą część poproszono o przedstawienie obiektu wizualnie. Po krótkim „zadaniu wypełniającym” mającym na celu oczyszczenie umysłu, uczestnicy otrzymali test polegający na przypomnieniu sobie jak największej liczby słów z oryginalnej listy.
Druga próba: W kolejnych wersjach eksperymentu, zamiast powtarzającego się zapisu słowa, pierwszą połowę uczestników poproszono o mentalną wizualizację obiektu opisanego danym słowem, spojrzenie na istniejące już obrazy obiektu lub napisanie listy jego cech fizycznych.
Wynik: Za każdym razem grupa, która rysowała, osiągała najlepsze wyniki — w niektórych przypadkach mogła zapamiętać dwa razy więcej słów niż osoby przydzielone do innych zadań. Skrócenie czasu na rysowanie z 40 sekund do 4 sekund nie wpłynęło na wyniki.
Wammes teoretyzuje, że jego odkrycia mają związek z wielozmysłową naturą tej aktywności. Rysowanie angażuje (i potencjalnie integruje) trzy różne rodzaje doświadczeń: semantyczne (wewnętrzny proces generowania, który pozwala przetłumaczyć słowo na serię cech wizualnych możliwych do narysowania), motoryczne (planowany ruch ręki podczas rysowania) i wizualne (obserwowanie rysunku pojawiającego się na stronie). Te komponenty są prawdopodobnie w jakiś sposób powiązane w naszych umysłach. Czytanie lub pisanie w ciszy angażuje mniej zmysłów, a więc oferuje mniej szczegółów, które mogą wspierać pamięć. Rysowanie wymaga od mózgu zupełnie innego sposobu przetwarzania informacji niż pisanie, zmuszając go do przetwarzania danych wizualnych.
Kształt czy bazgroły: Badania wykazały, że element wizualny jest najmniej skutecznym narzędziem przypominania; motoryczny i semantyczny są znacznie ważniejsze, jeśli chodzi o tworzenie trwałej pamięci. To może wyjaśniać, dlaczego bazgranie jest również skutecznym sposobem na zwiększenie zapamiętywania. Pamięć funkcjonuje tak, jakby była związana z fizyczną czynnością rysowania, a następnie przechowywana w rysunku lub bazgrołach. Kiedy patrzysz na rysunek, nie tylko przypominasz sobie akt rysowania, ale także inne wspomnienia z tego momentu.
Następnym razem, gdy znajdziesz się na zajęciach lub spotkaniu, spróbuj szkicować, bazgrać lub używać kombinacji słów i rysunków, aby zapisać myśli. Twój logiczny umysł może podpowiadać, że brak umiejętności jest zbyt zawstydzający, by to robić. Nie musisz jednak dzielić się swoją twórczością. Rysunki i bazgroły mogą służyć jako zewnętrzna pamięć, przechowująca istotne informacje.
Firmom konsultingowym czy branży graficznej nie jest obce stosowanie „myślenia wizualnego” lub strategii „sketchnotingu”. Moc bazgrania pozwala odblokować kreatywność i poprawić pamięć. W niektórych przypadkach rysunki te odnoszą się bezpośrednio do informacji, innym razem nieświadome bazgranie pomaga mózgowi pozostać obecnym na spotkaniu.
W badaniu z 2009 roku, prowadzonym przez psychologa Jackie Andrade, uczestników poproszono o wysłuchanie nieciekawej wiadomości głosowej. Połowa z nich, która była zachęcana do bazgrania, była w stanie zapamiętać o 29% więcej informacji niż ci, którzy pozostali nieruchomi.
Kreujemy nie tylko słowami, ale także poprzez obrazy, które pomagają naszemu umysłowi poszerzać granice świata. Jest jeszcze wiele do odkrycia i zapamiętania.
Σχόλια